การจำแนกประเภทของพันธุ์ไม้น้ำ
1.พันธุ์ไม้น้ำได้แก่พืชที่มีส่วนสังเคราะห์แสงอยู่ในน้ำตลอดหรืออยู่ในน้ำเป็นระยะเวลาหลายเดือนและพืชที่ลอยอยู่บนผิวน้ำรวม 1 พืชขั้นต่ำได้แก่เฟิร์นน้ำและหม้อน้ำตลอดจนพืชที่ต้องเจริญอยู่ในน้ำในช่วงระยะเวลาหนึ่งของช่วงชีวิตเช่นมีระยะที่งอกอยู่ในน้ำหรือเจริญอยู่ในน้ำได้เมื่อมีน้ำท่วมถึงตามฤดูโดยจำแนกพันธุ์ไม้น้ำเป็น 2 กลุ่มดังนี้
1 พืชที่เจริญอยู่ในน้ำหมายถึงพืชที่เจริญใต้น้ำทั้งต้นหรือมีบางส่วนที่เจริญอยู่ใต้น้ำพืชในกลุ่มนี้จะมีการปรับตัวให้มีชีวิตอยู่ในน้ำเช่นมีสารเคลือบผิวใบน้อยและปากใบลดลงไปที่ลอยน้ำจะมีปากใบเฉพาะด้านบนของใบส่วนใดที่อยู่ใต้น้ำจะไม่มีปากใบ
2 เพื่อที่ขึ้นอยู่บริเวณที่ชื้นแฉะหมายถึงพืชที่เจริญตามชายน้ำหนองบึงที่ลุ่มน้ำขังน้ำตกบริเวณที่ชื้นแฉะแต่สามารถเจริญอยู่ใต้น้ำหรือลอยในน้ำได้เป็นระยะเวลานานเช่นบัวบกผักแว่นและมอสน้ำเป็นต้น
นอกจากนี้ยังจำแนกประเภทของพันธุ์ไม้น้ำตามลักษณะการเจริญและแหล่งที่อยู่อาศัยได้เป็นประเภทต่างๆดังนี้
1 พืชลอยน้ำเป็นพรรณไม้น้ำที่เจริญอยู่ผิวน้ำลอยน้ำไปได้อย่างมีอิสระไม่มีส่วนใด ๆสัมผัสดินแต่ถ้าระดับน้ำลดลงตื้นเขินแรกอาจจะฝังดินและยึดดินได้มักมีอวัยวะที่เปลี่ยนไปเป็นทุนเพื่อช่วยลอยตัวเช่นผักตบชวาและกระจับมีก้านใบพร้อมตัวเป็นทุ่นลอยน้ำพรรณไม้น้ำประเภทนี้ที่นิยมนำมาปลูกในตู้กระจกได้แก่รัสเซียและกระจับเป็นต้น
ผักตบชวา
2 พืชใต้น้ำเป็นพรรณไม้น้ำที่มีทั้งส่วนของต้นเจริญอยู่ใต้น้ำ พรรณไม้น้ำในกลุ่มนี้ประกอบด้วย 2 กลุ่มคือพืชลอยใต้ผิวน้ำและพืชท้องน้ำโดยพืชลอยใต้ผิวน้ำมีส่วนของใบและลำต้นแขวนลอยอยู่ใต้น้ำเคลื่อนที่ไปโดยกระแสน้ำมักจะมีลำต้นหอมยาวและใบอ่อนบอบบางพันธุ์ไม้น้ำประเภทนี้ได้แก่สาหร่ายพุงชะโดและสาหร่ายข้าวเหนียวเป็นต้นสำหรับพืชท้องน้ำเป็นพรรณไม้น้ำที่ขึ้นอยู่บริเวณพื้นใต้ดินโดยมีรากยึดที่พื้นท้องน้ำมีใบเจริญอยู่ใต้น้ำทั้งต้นพันธุ์ไม้น้ำประเภทนี้ได้แก่เทปสันตะวาใบข้าวสาหร่ายฉัตรไส้ปลาไหลและสันตะวาใบพายเป็นต้น
เทปสันตะวา
3.เป็นพรรณไม้น้ำที่ขึ้นอยู่บริเวณพื้นดินใต้น้ำโดยมีรากยึดที่พื้นมีบางส่วนของต้นอยู่เหนือน้ำโดยมีการเจริญส่งใบขึ้นมารอที่ผิวน้ำหรือเหนือน้ำและมีดอกชูขึ้นมาเหนือน้ำโดยใบที่อยู่เหนือน้ำหนักจะมีขนาดใหญ่กว่าหนาและแข็งแรงผิวด้านบนมักมีสารพิวรีนเคลือบอยู่พรรณไม้น้ำประเภทนี้ได้แก่บัวสายบัวหลวงและชบาน้ำเป็นต้น
บัวสายบัวหลวง
4.พืชคายน้ำประกอบไปด้วยพันธุ์ไม้น้ำกลุ่มที่เป็นพืชครึ่งบกครึ่งน้ำและพืชริมฝั่งโดยพรรณไม้น้ำที่เป็นพืชครึ่งบกครึ่งน้ำมักขึ้นอยู่บริเวณน้ำตื้นหรือใกล้ฝั่งมีรากยึดดินส่วนรากของต้นอยู่ใต้น้ำและมีส่วนบนของต้นอยู่เหนือน้ำพรรณไม้น้ำในกลุ่มนี้ได้แก่พืชในสกุลใบพายบางชนิดดาวน้อย เป็นต้นสำหรับพืชกลุ่มริมฝั่งเป็นพรรณไม้น้ำที่ขึ้นอยู่บริเวณ หนองน้ำหรือที่มีน้ำท่วมขังและที่ชื้นแฉะโดยมีบางส่วนของต้นจมอยู่แต่น้ำหรือเจริญใต้น้ำได้เมื่อเกิดน้ำท่วมพันธุ์ไม้น้ำกลุ่มนี้ได้แก่ผักเป็ดแดงผักแว่นทับทิมรากดำใบใหญ่และชวามอสเป็นต้น
รากดำใบใหญ่
5.พรรณไม้น้ำประเภทไม้ข้อได้แก่พรรณไม้น้ำที่มีลำต้นแตกเป็นข้อยาวขึ้นและมีใบแตกออกเป็น
ข้อเช่นโรทาร่าขาไก่สาหร่ายฉัตรริมน้ำและดาวกระจายเป็นต้นพันธุ์ไม้น้ำประเภทนี้ส่วนใหญ่มีการเจริญเติบโตเร็วต้องมีการตกแต่งบ่อยจึงเหมาะสำหรับการปลูกประดับบริเวณส่วนหลังตู้ปลา
ดาวกระจาย
6.พรรณไม้น้ำประเภทพืชชั้นต่ำเช่นเฟิร์นน้ำมอสน้ำและริกเซียเป็นกลุ่มของพรรณไม้น้ำที่สามารถเจริญยึดเกาะกับวัตถุต่างๆได้จึงนิยมนำมาไว้บนก้อนหินขอนไม้หรือวัสดุอื่นๆเพื่อเพิ่มความสวยงามก่อนนำไปปลูกประดับในตู้ปลา
ริกเซีย